Η νευρολογία είναι η ειδικότητα της ιατρικής που ασχολείται με την διάγνωση και αντιμετώπιση των παθήσεων του νευρικού συστήματος. Το νευρικό σύστημα διακρίνεται σε  κεντρικό  (εγκέφαλος και νωτιαίος μυελός), περιφερικό (περιφερικά νεύρα, όπως το μέσο στα άνω άκρα και το ισχιακό στα κάτω άκρα) και αυτόνομο (το τμήμα αυτό που δεν ελέγχεται εκούσια όπως η λειτουργία της καρδιάς, ο ιδρώτας κ.α.), καθώς και με τις παθήσεις των μυών και των μεταξύ τους συνάψεων.

Στις περισσότερες παθήσεις της εσωτερικής παθολογίας το νευρικό σύστημα επηρεάζεται συχνά με πρώιμα η όψιμα συμπτώματα και για τον λόγο αυτό η νευρολογική εξέταση πρέπει ναι είναι μέσα στις δυνατότητες κάθε γιατρού ανεξαρτήτου ειδικότητας. Η μεγάλη έκταση και πολυπλοκότητα της Νευρολογίας απαιτεί μία συστηματική μελέτη με συνεχή ενημέρωση πάνω σε όλα τα δεδομένα που προστίθενται καθημερινά.

Το νευρικό σύστημα κάνει πάντοτε την παρουσία του αισθητή, είτε ως επηρεάζον, είτε ως επηρεαζόμενο, σε οποιαδήποτε φύσεως εκτροπή της φυσιολογικής ισορροπίας του ανθρώπινου οργανισμού. Η επίδραση του νευρικού συστήματος στη λειτουργία της ενδοκρινικής λειτουργίας και η συμμετοχή του στις ενδοκρινικές παθήσεις αποτελεί χαρακτηριστικό παράδειγμα δράσεως του σε άλλο σύστημα. Αντίθετα η αποδιοργάνωση του νευρικού συστήματος, που παρατηρείται κατά την διαδρομή διαφόρων άλλων παθήσεων (λοιμώξεις, τοξικές, μεταβολικές, αιματολογικές, νεοπλασματικές κ.α.) η οι νευρολογικές επιπλοκές ποκίλων νοσημάτων, αποτελούν παραδείγματα επιδράσεων άλλων συστημάτων στο Νευρικό σύστημα.

Ο νευρολόγος πρέπει να είναι έτοιμος τόσο για την συνηθισμένη όσο και την σπάνια νευρολογική πάθηση 

Η νευρολογική γνώση στηρίζεται κυρίως στην κλινική παρατήρηση και στην περιγραφή των συμπτωμάτων. Με την συνεχή όμως πρόοδο κλάδων όπως της Νευροχημείας, Νευροανατομίας, Νευροφαρμακολογίας, Νευροφυσιολογίας διελευκάνεται ο παθογενετικός μηχανισμός πολλών νευρολογικών νοσημάτων άγνωστης αιτιολογίας και έτσι προστίθενται σημαντικές θεραπευτικές παρεμβάσεις.

Νευρολογία ασχολείται με ένα ευρύ φάσμα διαταραχών, που αφορά ένα σημαντικό και αυξανόμενο ποσοστό ανθρώπων. Ένας στους έξι ανθρώπους ζει με κάποια νευρολογική νόσο, που συχνά δεν αντιμετωπίζεται, δεν αναγνωρίζεται και δυστυχώς αρκετές φορές ούτε καν προσεγγίζεται από τον ειδικό ιατρό, δηλαδή το Νευρολόγο. Παγκοσμίως η ειδικότητα θεωρείται ακόρεστη. Στις περισσότερες μη αστικές περιοχές και ιδιαίτερα στις αναπτυσσόμενες χώρες, ο αριθμός των Νευρολόγων είναι μικρότερος των 3 ανά 100000 κατοίκους (σε σχέση με τον ευρωπαϊκό μέσο όρο που στα μεγάλα αστικά κέντρα πλησιάζει τους 9 ανά 100000 κατοίκους).

Άνθρωποι που ζουν με καταστάσεις όπως αγγειακά εγκεφαλικά επεισόδια, ημικρανίες, άνοιες, επιληψίες, πολλαπλή σκλήρυνση, νόσο του Πάρκινσον, κρανιοεγκεφαλικές κακώσεις, πολυνευροπάθειες και άλλα, καθώς και άνθρωποι που πρέπει να διερευνηθούν για συμπτώματα όπως ζάλη, αστάθεια, κεφαλαλγία, μουδιάσματα και πόνους στη σπονδυλική στήλη και τα άκρα, δεν έχουν πάντα πρόσβαση στις υπηρεσίες του Νευρολόγου, ή και δεν γνωρίζουν πως πρέπει να απευθυνθούν σε αυτή την ειδικότητα. 

Με τη γήρανση του πληθυσμού (υπολογίζεται πως σε λιγότερο από 10 χρόνια ο αριθμός των ανθρώπων παγκοσμίως άνω των 65 ετών θα εκτοξευθεί από 350 εκατομμύρια που είναι σήμερα, σε 850 εκατομμύρια), όλο και περισσότεροι άνθρωποι θα φθάνουν σε ηλικίες όπου πολλές εκφυλιστικές και αγγειακές παθήσεις είναι συχνές και θα χρειάζονται τη βοήθεια του ειδικού.  

Από την άλλη, η Νευρολογία ως ειδικότητα, όπως και η Ιατρική στο σύνολό της, προσφέρει τα τελευταία χρόνια ακριβέστερες διαγνώσεις και καλύτερες θεραπείες, ώστε η λειτουργικότητα, η ποιότητα της ζωής και το προσδόκιμο επιβίωσης των ανθρώπων να βελτιώνονται συνεχώς.

Σημαντικό χαρακτηριστικό της ειδικότητας της Νευρολογίας είναι η δυνατότητα παροχής ολοκληρωμένων υπηρεσιών σε επίπεδο πρωτοβάθμιας περίθαλψης.

Οι πιο πολλοί άνθρωποι που ζούν με νευρολογικές παθήσεις μπορούν να διακινηθούν διαγνωστικά και θεραπευτικά χωρίς την ανάγκη νοσηλείας και να λαμβάνουν υπηρεσίες σε εξωτερικά ιατρεία, σε μονάδες ημερήσιας φροντίδας και στο σπίτι τους. Ειδικά με την ανάπτυξη τα επόμενα χρόνια της τήλε-ιατρικής και  τήλε-νευρολογίας, σημαντικός όγκος πληροφοριών που αφορούν την παρακολούθηση του ασθενούς θα ανταλάσσονται με τον ιατρό και τη θεραπευτική ομάδα χωρίς τη φυσική συνύπαρξη των δυο μερών στον ίδιο χώρο. Έτσι θα είναι δυνατό σε πραγματικό χρόνο ο ιατρός να ενημερώνεται και να παρεμβαίνει δίνοντας οδηγίες από απόσταση, π.χ. για την τροποποίηση της λαμβανομένης θεραπείας.

Ένα άλλο σπουδαίο πεδίο που αναπτύσσεται σημαντικά τα τελευταία χρόνια, είναι αυτό της νευροαποκατάστασης και ειδικότερα της γνωστικής αποκατάστασης, που περιλαμβάνει ένα σύνολο παρεμβάσεων που παρέχονται από ομάδα επιστημόνων με την κεντρική καθοδήγηση του Νευρολόγου και του Κλινικού Νευροψυχολόγου και στοχεύουν στην αποκατάσταση όχι μόνο των κινητικών, αλλά και των μη κινητικών (γνωστικών, ψυχικών και συμπεριφορικών) διαταραχών που προκαλούν πολλές παθήσεις που προσβάλλουν το νευρικό σύστημα.

Νευρολογία είναι η κλινική ιατρική ειδικότητα που ασχολείται με τη διάγνωση, παρακολούθηση, θεραπεία και έρευνα των παθήσεων που προσβάλλουν το νευρικό μας σύστημα, δηλαδή τον εγκέφαλο, το νωτιαίο μυελό, τα περιφερικά μας νεύρα, τις συνδέσεις τους με τους μυς και (κατ΄επέκταση) τους μυς.

Σε όλη μας τη ζωή από τη γέννηση ως τα γηρατειά το νευρικό σύστημα γίνεται στόχος πολλών παθήσεων, άλλων ιάσιμων ή σε μεγάλο βαθμό αντιμετωπίσιμων και άλλων ανίατων, συχνά όμως με χρόνια πορεία. Πολλές από τις παθήσεις αυτές επηρεάζουν σε μεγάλο βαθμό την ποιότητα της ζωής, τη λειτουργικότητα και ανεξαρτησία μας και κάποες φορές και την ίδια τη ζωή μας.

Με τη συνεχή πρόοδο της ιατρικής και των άλλων βιολογικών και φυσικών επιστημών τις τελευταίες δεκαετίες η Νευρολογία εξελίσσεται σε μια ειδικότητα που εκτός από τις δυνατότητες ακριβέστερης διάγνωσης, διαθέτει πολλές και αυξανόμενες δυνατότητες θεραπευτικών παρεμβάσεων. 

Μερικές από τις συχνές ενοχλήσεις που πρέπει να μας οδηγούν στον Νευρολόγο είναι:

• πονοκέφαλοι
• πόνοι στον αυχένα και τη μέση και γενικά χρόνιοι πόνοι
• πόνοι, μουδιάσματα και αδυναμία στα άκρα
• δυσκολία στη βάδιση
• τρόμος
• ζάλη, ίλλιγγος ή και αστάθεια
• επεισόδια απώλειας των αισθήσεων
• ορισμένες δυσκολίες στην όραση όπως π.χ. αίσθηση διπλής όρασης
• δυσκολίες στη μνήμη και το λόγο
• δυσκολίες στον ύπνο
• διαταραχές στη διάθεση ή την ενεργητικότητα

Μεταξύ των άλλων ο Νευρολόγος είναι ο υπεύθυνος γιατρός για παθήσεις όπως:

• Ημικρανίες
• Αγγειακή εγκεφαλική νόσο και αγγειακά εγκεφαλικά επεισόδια
• Επιληψίες
• Κρανιοεγκεφαλικές κακώσεις και κακώσεις του νωτιαίου μυελού
• Άνοιες κι άλλες νευροεκφυλιστικές διαταραχές
• Νόσο του Parkinson κι άλλες κινητικές διαταραχές, όπως δυστονίες
• Πολλαπλή σκλήρυνση
• Δισκοπάθειες – ριζοπάθειες
• Πολυνευροπάθειες
• Λοιμώξεις και όγκους του εγκεφάλου και του νωτιαίου μυελού
• Μυοπάθειες και μυασθένεια

Ο Νευρολόγος μπορεί επιπλέον της λήψης του ιστορικού και της κλινικής εξέτασης να συλλέξει δεδομένα από τον ασθενή με τη χρήση σύγχρονων διαγνωστικών μεθόδων που έχει εκπαιδευθεί να χρησιμοποιεί, όπως το ηλεκτροεγκεφαλογράφημα, το ηλεκτρονευρογράφημα και ηλεκτρομυογράφημα, τα προκλητά δυναμικά, αλλά και τον υπέρηχο (για τον έλεγχο αγγείων, νεύρων και μυών).

Έχει τη δυνατότητα να προσφέρει θεραπείες, φαρμακευτικές και μη. Κάποιες από αυτές είναι ιδιαίτερα εξειδικευμένες, όπως οι ιντερφερόνες, τα μονοκλωνικά αντισώματα και η ενέσιμη τοξίνη της αλλαντίασης. Επίσης, όλο και περισσότερο να συντονίζει τη θεραπευτική ομάδα που προσφέρει υπηρεσίες νευροαποκατάστασης, όχι μόνο σε κινητικές αλλά και σε ανώτερες νοητικές λειτουργίες.